Wat is ANUG en hoe kunt u deze destructieve mondziekte herkennen bij uw patiënt?
Acute Necrotiserende Ulceratieve Gingivitis (ANUG) is een mondziekte die vaak over het hoofd wordt gezien of niet wordt herkend. Wanneer deze ziekte niet adequaat behandeld wordt, kan dit verstrekkende gevolgen hebben voor de gezondheid, niet alleen de mondgezondheid maar ook de gezondheid van het lichaam in zijn geheel. Parodontoloog, implantoloog en mede-eigenaar van Ordentall dr. Alvin Ham legt uit hoe deze ziekte ontstaat, hoe hij te herkennen is, en wat de beste behandelmethode is.
Wat is nou eigenlijk acute necrotiserende ulceratieve gingivitis?
Het is een destructieve ontsteking van de gingiva en het heeft karakteristieke klinische symptomen. De meest typische vorm wordt gekenmerkt door interdentale necrotische ulcera. Dit betekent dat er tussen de tanden en kiezen kleine gedeeltes van het tandvlees bij de papillen verdwijnen. Dit worden open wonden. Het gaat in feite om afgestorven tandvlees. Bij ANUG is er geen sprake van botverlies. Wanneer er gemeten wordt, meet u geen pockets, maar u meet bijna direct op het bot. Ook een erg penetrante geur uit de mond is kenmerkend voor ANUG. Bij aanraking is het tandvlees extreem pijnlijk en eten is dan ook vrijwel niet meer mogelijk. Het is belangrijk om te weten dat een chronische ontsteking elk moment over kan gaan in de acute vorm. Bij ANUP, acute necrotiserende ulceratieve parodontitis, is er wel sprake van botverlies. Op het eerste gezicht heeft ANUG dezelfde kenmerken als ANUP. Bij ANUP breidt de ziekte zich vaak uit aan de vestibulaire zijde voor de tand langs. Het bot sterft zo snel af dat, wanneer er een aantal dagen gewacht wordt met behandelen, het bot soms met een pincet tussen de tanden uitgehaald kan worden. Koorts kan een symptoom zijn, maar dit is niet altijd het geval.
Het is ontzettend belangrijk dat een patiënt direct gezien wordt door een parodontoloog als er ANUG of ANUP vermoed wordt. Directe behandeling is essentieel om te voorkomen dat er ernstige blijvende schade aan het gebit en het onderliggende bot ontstaat. Wanneer een patiënt inderdaad te maken heeft met ANUG of ANUP dan zal de patiënt dagelijks naar de kliniek moeten komen om behandeld en beoordeeld te worden. Wanneer er consequent behandeld wordt en het protocol strak opgevolgd wordt, zijn er heel snel goede resultaten te behalen. Over het algemeen is er weinig behandeling met antibiotica nodig.
Kenmerkend voor patiënten die te maken hebben met ANUG of ANUP is dat ze weinig naar de tandarts gaan en slecht te motiveren zijn om een goede mondhygiëne in stand te houden. Dit heeft vrijwel altijd te maken met het feit dat het tandvlees van deze patiënten ontzettend pijnlijk is. Het is daarom heel erg belangrijk om de patiënt te motiveren om de behandelingen voort te zetten. Vanwege de pijn zijn patiënten snel geneigd om na een aantal behandelingen de geplande afspraken af te zeggen. Zeker wanneer er direct gestart is met antibiotica en de patiënt zich na een of twee dagen lichamelijk al een stuk beter voelt. Het is zaak de patiënt er telkens aan te herinneren waarom het zo belangrijk is om de behandelingen te doorlopen, de mondhygiëne op pijl te houden en de ziekte te genezen.
Correcte en grondige diagnostiek is essentieel, zeker omdat ANUG en ANUP gepaard kunnen gaan met onderliggende chronische of acute ziektes. Het is belangrijk om niet alleen de mond van de patiënt in acht te nemen, maar zijn algehele voorkomen en zijn gezondheid. Uiteraard wordt er een parodontiumstatus gemaakt, worden er röntgenfoto’s genomen, wordt er microbiologisch onderzoek gedaan en een medische anamnese afgenomen. Maar dit is niet alles. Stel uzelf de volgende vragen: hoe ziet de patiënt eruit? Heeft hij last van opgezette klieren? Heeft de patiënt koorts? Welke medicijnen worden er gebruikt? Is er iets anders wat opvalt? Afwijkingen kunnen duiden op onderliggende problemen of complicaties.
Auteur Dr. Alvin Ham
Specialisatie parodontoloog en implantoloog
Dr. Alvin Ham studeerde tandheelkunde (1979-1984) aan de RUG in Groningen. Eind 1984 begon hij aan de 3-jarige postacademische opleiding Parodontologie aan de Westfalische Wilhelms Universiteit Munster in Duitsland. In 1989 is hij erkend als Parodontoloog NVvP en in 2003 als Implantoloog NVOI. Hij heeft de afgelopen 30 jaar regelmatig opgetreden als visiteur voor zowel de NVvP als ook voor de NVOI. In 1989 is hij samen met zijn vrouw Ordentall in Rotterdam gestart (voorheen Praktijk voor Parodontologie Rotterdam). Ordentall is een verwijskliniek voor parodontologie, implantologie, endodontologie en restauratieve tandheelkunde. Sinds 1989 worden zowel patiënten voor parodontologie als voor implantologie in de kliniek behandeld. Alvin geeft regelmatig externe en interne lezingen en trainingen en is daarnaast ook stagebegeleider voor collega’s die de post-academische opleiding tot parodontoloog volgen en studenten van de opleiding Mondzorgkunde.